poniedziałek, 4 lutego 2019

MIĘDZY NOWOŚCIAMI - luty 2018


Luty wydawał mi się dosyć spokojnym miesiącem, jeśli chodzi o premiery, ale kiedy się w nie zagłębiłam, to natknęłam się na całe mnóstwo wspaniały pozycji. Zapraszam na szczegóły.

Na początek dwa wznowienie książek, które już czytałam, a które wreszcie będę mogła mieć na swojej półce. Pierwsza to Ślepy zabójca Margaret Atwood, którego recenzję znajdziecie tutaj. Jest to trzecie pod względem mojego lubienia powieść autorki i jedyna, za którą zdobyła ona Nagrodę Bookera. I choć czytałam ją jeszcze przed moim kryzysem relacji z Atwood, to myślę, że gdybym czytała Ślepego zabójcę teraz, po lekturze m.in. Grace i Grace, wciąż podobałby mi się tak samo.

Drugie oczekiwane wznowienie to spore guilty pleasure, czyli druga pod względem chronologii książka Marty Kisiel - Nomen Omen. Historia przeurocza, która w zeszłym roku doczekała się innej historii osadzonej w tym samym uniwersum. Plus przepięknie wydana. Drugie i ostatnie guilty pleasure to drugi tom Marzyciela. Strange the Dreamer - Muza koszmarów Laini Taylor. W podsumowaniu roku piałam, że autorka, którą zachwycało się na przełomie podstawówki i gimnazjum, potrafi zauroczyć i na studiach, i to jest to, czego potrzebuję. Dodatkowo Wiola Myszkowska na Goodreads zamieszcza tak emocjonalne reakcje z lektury, że moje napięcie sięga zenitu ;)

W klimatach magicznych pozostając, muszę wspomnieć o Śpiewajcie, z prochów, śpiewajcie Jesmyn Ward, czyli głośne oniryczne w klimacie rozliczenie z amerykańskim rasizmem. O problemach osób kolorowych opowie również po raz kolejny Marlon James, tym razem w swojej debiutanckiej powieści pt. Diabeł Urubu. Inne ciekawe spojrzenie na historię zafunduje nam Sebastian Barry w nagrodzonych Bookerem Dniach bez końca, które intrygują mnie z tego zestawienia chyba najbardziej. Z kolei Zysk i S-ka wyda wznowienie klasycznej powieści Horace'a McCoya Czyż nie dobija się koni, rozgrywającej się w latach Wielkiego Kryzysu.

Koniec ze Stanami Zjednoczonymi, ale nie koniec ze specyficznymi pozycjami. Otóż na rynku ukaże się nowa książka nagrodzonej Nagrodą Literacką Gdynia Salci Hałas - Potop. I to rozgrywający się... w Gdyni! W takiej sytuacji nawet forma poematu mi nie straszna i będę musiała go przeczytać. Równie ciekawie zapowiada się Mięcho Anety Żukowskiej - próba literackiego opisu własnego doświadczenia nieuleczalnej choroby nowotworowej, choć z pewnością będzie to niezwykle przygnębiająca lektura.

Jeśli chodzi o literaturę piękną, to mam dla Was jeszcze dwie książki. Pierwsza to przygotowana przez Korporację ha.art antologia opowiadań holenderskich i flamandzkich, Napitki & Literatura, pod redakcją i w tłumaczeniu Barbary Kalli i Bożeny Czarneckiej. Ostatni prezentuje Wam trudny do przedstawienia eksperyment literacki Miljenka Jergovicia, Bębny nocy. Studium. Po prostu sami przescrollujcie do opisu zaczerpniętego ze strony wydawnictwa.

Pozycje nonfiction przygotowałam dla Was trzy. Nie mogło zabraknąć Wydawnictwa Czarne. Paweł Smoleński w najnowszym reportażu pt. Dzieci Jozuego będzie przyglądał się izraelskim osadnikom i ich konfliktowi z Palestyńczykami, a Agata Maksimowska w Birobidżanie opowie o mało znanym fragmencie historii ZSRR.

Na koniec zostawiłam Wam książkę, co do której nie jestem pewna, czy chcę ją czytać, a konkretnie: czy temat interesuje mnie wystarczająco mocno. Nie mam jednak wątpliwości, że będzie to lektura mądra i przyjemna. Mowa o Oscarach. Sekretach największej nagrody filmowej (to chyba ten moment, kiedy wyrażam swoją wielką niechęć do tytułu) autorstwa nie kogo innego, a Kasi Czajki-Kominiarczuk, czyli Zwierza Popkulturalnego.


To by było na tyle. Napiszcie tradycyjnie, co z moich propozycji wpadło Wam w oko, i czy czekacie na coś jeszcze.



Marta



Na skład listy tytułów wpływa wyłącznie mój subiektywny gust i zainteresowania. Zdjęcia okładek oraz opisy wszystkich przedstawionych książek, poza tymi wydawanymi przez W.A.B. oraz Uroboros, pochodzą ze stron wydawnictw. W przypadku dwóch wymienionych korzystałam z portalu Lubimy czytać.



"Ślepy zabójca"
Margaret Atwood
tł. Małgorzata Hesko-Kołodzińska
Wielka Litera
27.02


Opowieść, którą snuje Iris Chase, staruszka z bogatej acz podupadłej rodziny kanadyjskich przemysłowców, jest jak szkatułka z kilkoma ukrytymi dnami. Myśli Iris obsesyjnie krążą wokół dramatycznych losów siostry Laury, która zginęła w niewyjaśnionych okolicznościach zaraz po wydaniu swojej powieści pt. „Ślepy zabójca”. Kontrowersyjna książka, która opowiada o uczuciu dziewczyny z bogatej rodziny do ubogiego rewolucjonisty i autora podrzędnych powieści przyniosła Laurze złą sławę, a może nawet śmierć. Czy historia tegoż buntownika i jego opowieść pomoże zamknąć wszystkie wątki i dokończyć to, co zostało przerwane?



"Nomen Omen"
Marta Kisiel
Uroboros
14.02


Współczesny Wrocław z krótką wycieczką do czasów niemieckiego Breslau, doprawiony sporą dozą czarnego humoru i odrobiną romantycznego ducha.

Los nigdy nie był łaskawy dla Salomei Klementyny Przygody. Wystarczy spojrzeć na jej rodzinę: matka chcąca uwolnić "rozbuchany erotyzm" córki, ojciec żyjący mentalnie w dziewiętnastym wielu i brat Niedać - społeczny szkodnik, leń i zakała. Nic więc dziwnego, że gdy tylko nadarza się okazja, Salka ucieka z rodzinnego miasta do Wrocławia. Nowe życie nie będzie jednak usłane różami. Na stancji panuje żelazna dyscyplina, w radiu i telefonie słychać tajemnicze szepty, a współlokatorem Salki zostaje Roy Kane, dobrze wychowana papuga gustująca w wafelkach.

Na domiar złego, studiując we Wrocławiu Niedaś w nietypowy sposób okazuje siostrze swoją miłość, próbując utopić ją w Odrze. A to dopiero początek kłopotów...



"Muza koszmarów"
Laini Taylor
tł. Bartosz Czartoryski
SQN
27.02



Lazlo i Sarai nie są już dłużej tym, czym byli. Sarai, Muza Koszmarów, dopiero odkrywa pełnię swoich możliwości, tymczasem Lazlo musi dokonać wyboru niemożliwego: ocalić życie ukochanej czy wszystkich mieszkańców Szlochu? Otwarcie zapomnianych drzwi do nowych światów zamiast odpowiedzi przynosi wiele pytań – czy bohaterowie zawsze muszą zabijać potwory, czy mogą je… ocalić?



"Śpiewajcie, z prochów, śpiewajcie"
Jesmyn Ward
tł. Jędrzej Polak
Wydawnictwo Poznańskie
13.02



Trzynastoletni Jojo na swój sposób próbuje zrozumieć, co znaczy być dobrym człowiekiem. Stopniowo poznaje świat, czerpiąc zarówno z bliskich mu wzorców, rodzinnych opowieści oraz legend.

Splot wydarzeń zabierze go w podróż do więzienia stanowego Parchman w mrocznym sercu Missisipi, gdzie natrafi na pewnego udręczonego chłopca, który nosi w sobie całe zło amerykańskiego Południa. On również nauczy Jojo czegoś na temat człowieczeństwa, a także dziedzictwa, przemocy i miłości.



"Diabeł Urubu"
Marlon James
tł. Robert Sudół
Wydawnictwo Literackie
13.02



Pierwsza powieść w literackiej karierze Jamajczyka to książka niezwykła, ukazująca z empatią i brutalną szczerością rodzimą wyspę pisarza i mentalność jej mieszkańców. To także wstrząsająca wiwisekcja religijnej sekty.

Jest rok 1957. Niewielka wioska Gibbeah to zapomniane przez cywilizację miejsce, pokryte kurzem, pamiętające jeszcze czasy plantacji, ale obecnie pogrążone w biedzie. Mentalnym przywódcą miejscowej społeczności jest pastor Hector Bligh, który bardziej niż wiernych kocha beczułki z rumem.

Pewnego dnia nad Gibbeah zaczynają krążyć złowieszcze czarne sępy. Wpadają do kościoła, rozbijając okna. W ślad za ptakami w wiosce pojawia się człowiek, który nazywa siebie Apostołem Yorkiem. Przejmuje kościół i pod sztandarem „ducha odnowy” wprowadza nowe zasady. Wokół Apostoła zaczynają gromadzić się ludzie, którzy chcą mu pomóc sprowadzić pozostałych mieszkańców na bogobojną ścieżkę.

Pastor Bligh nie ma wyjścia, musi odstawić rum i odzyskać zaufanie wiernych. Który z duchowych przywódców wygra tę biblijną potyczkę o rząd dusz?



"Dni bez końca"
Sebastian Barry
tł. Jędrzej Polak
W.A.B.
13.02


Siedemnastoletni Thomas McNulty w latach 50. XIX wieku przyjeżdża do Stanów Zjednoczonych z ogarniętej plagą głodu Irlandii. Zaprzyjaźnia się z Johnem Colem, obaj zaciągają się do armii i biorą udział w wojnie z Indianami. Dramatyczne wydarzenia zbliżają mężczyzn do siebie. Przygarniają dziewczynkę z indiańskiego plemienia i jako rodzina zamieszkują z dala od cywilizacji. Jednak nadciągająca wojna secesyjna szybko się o nich upomina...



"Czyż nie dobija się koni?"
Horace McCoy
tł. ?
Zysk i S-ka
18.02


Hollywood, lata 30. XX wieku, rekordowo wysokie bezrobocie. Gigantyczny maraton taneczny przyciąga rzesze znęcone obietnicą darmowego wiktu i tysiąca dolarów dla zwycięzcy: bezrobotnych aktorów, łowców nagród i ludzi bez perspektyw. Rozpoczyna się dziwna pogoń spoconych par za kołem fortuny. Dla niektórych stawką jest życie…

Powieść Czyż nie dobija się koni? jest uznawana za pierwszą amerykańską powieść egzystencjalną; jej autora stawiano na równi z Hemingwayem i Faulknerem, a w 1969 roku Sydney Pollack dokonał słynnej ekranizacji tej powieści, w której główną rolę zagrała Jane Fonda.



"Potop"
Salcia Hałas
W.A.B.
27.02


W gdyńskim Pekinie są trzy, które Wiedzą. Jedna z nich nawet Opowiada. A Pekin rozsypuje się, zapada pod ziemię. Pojawia się coraz więcej tajemniczych lejów. Pani Halina przepowiada potop. Obudzi się Bestia, która wyjdzie z głębin. Śniący będą musieli wyśnić swoje sny. Wilcze szczenięta już się narodziły.

Poza tym chcą zlikwidować Pekin, Zośka ma depresję, a w oknie zakleszczył się kot. Idzie potop.

Potop to brawurowo napisany prozą poemat przewlekły o końcu świata. Realizm magiczny z polskich faweli. To historia trzech kobiet, które wiedzą więcej. Nie starają się zapobiec rozpadaniu się świata, skupiają się na tym, co bliżej. Na depresji Zośki, problemach sąsiadów. O nadchodzącym potopie mogą jednak opowiedzieć – byle nie telewizji, bo tam zrobią z nich wariatki.



"Mięcho"
Aneta Żukowska
Karakter
20.02


Chaosem, karnawałem i zabawą – tym właśnie, poza chorobą, jest teraz moje życie. Nie da się budować bez wiary w przyszłość. Dlatego chcę świętować rozpad, burzenie porządku, zniesienie codziennych duszących reguł – chcę być ciałem, które wie, że minie, ale wie też, że jest, i czerpie z tego bycia największą z możliwych rozkoszy.

Niezwykłe studium choroby. Jego autorka postawiła na to, co zmysłowe, a nie to, co metafizyczne; na przyjemność, a nie cierpienie; zrozumienie, a nie nadzieję. Szukała języka, którym dałoby się opisać doświadczenie świadomej konfrontacji ze śmiercią. Zachowała podmiotowość tam, gdzie często jesteśmy z niej brutalnie odzierani.

Druga część książki zawiera rozmowy z onk(/t)olożką i psycholożką – o tym, czym są choroba nowotworowa i śmierć, czy i jak o nich mówić, jak pomóc bliskim w sytuacji granicznej.



"Napitki & Literatura. Antologia opowiadań holenderskich i flamandzkich"
wybór, opracowanie i tłumaczenie: Barbara Kalla i Bożena Czarnecka
Korporacja ha.art
?.02


W Polsce Holandia kojarzy się zwykle z marihuaną, tulipanami i wiatrakami, czasem jeszcze z siedemnastowiecznym malarstwem. Natomiast Flandria – może z diamentami, koronkami, piwem czy czekoladkami, choć pewnie najczęściej stapia się w jedno z Holandią. Antologia opowiadań niderlandzkich z XX i XXI wieku została skomponowana przez tłumaczki-ekspertki, które zapraszają do weryfikacji stereotypowych wyobrażeń o niderlandzkiej kulturze i literaturze. Powstały w ten sposób zawadiacki tom Napitki & Literatura to przegląd nietuzinkowej współczesnej klasyki, opatrzony przenikliwym komentarzem autorek antologii. Niderlandzcy pisarze i pisarki celują w ironii, w ich tekstach śmieszne ściera się z tragicznym. Śmierć czyha co prawda za każdym rogiem, natomiast tu i teraz toczy się życie, w którym utarte normy i wartości są kwestionowane i treścią, i formą. Współczesne opowiadania Holendrów i Flamandów potrafią zafrapować, a przy tym nieźle zbić z tropu. Literackie miniatury zebrane w Napitkach… są nieoczywiste i nie przypominają pełnych zadumy martwych natur. Więcej wspólnego mają z malarstwem Hugo Clausa, pisarza prezentowanego w niniejszym tomie: warto im się przyjrzeć bliżej, bo tętni tu życie, jest ruch, kolor, seks.



"Bębny nocy. Studium"
Miljenko Jergović
tł. ?
Książkowe Klimaty
15.02


Bębny nocy (Doboši noći) – tak samo rzekomo nazywała się zaginiona i nigdy nieodnaleziona powieść wybitnego chorwackiego poety Tina Ujevicia (1891–1955). Bohaterem Bębnów jest Josip Gubernik, austriacki leśnik, który w czerwcu 1914 roku przyjeżdża do Sarajewa badać klon jaworowaty, drzewo występujące w okolicznych górach. Już w pociągu zaczyna robić notatki i prowadzi je przez cały czas pobytu w Sarajewie. Pod tytułem Dziennik sarajewskich nocy ukażą się drukiem dwukrotnie, tuż po II wojnie światowej i w latach osiemdziesiątych. Obie wersje nieco się różnią, szczegółami i fragmentami opuszczonymi przez wydawców lub usuniętymi przez cenzorów. Studium jest poświęcone tym właśnie różnicom, postaci autora dziennika i samemu miastu widzianemu oczyma przybysza z zewnątrz.

Sarajewo, miasto Gubernika i Jergovicia, a także setek ludzi, którzy musieli je opuścić znacznie później, w trakcie wojny z końca XX wieku, jest magicznym, a jednocześnie zwyczajnym miejscem. Gubernik z nieznanych przyczyn wyjeżdżą stąd w roku 1919 i wiadomo jedynie, że rok później znalazł się w Argentynie. Nieco później do Sarajewa przyjeżdża Tin Ujević, któremu Miljenko Jergović pozwolił znać Gubernika z listów. Tin wiedzie w Sarajewie cygańskie życie, pisze wiersze i powieść, która zaginęła. Zestawienie tych dwóch ludzi, przedstawiciela bohemy i solidnego Austriaka, prowadzi do niezwykle ciekawych obserwacji.

W tej książce Jergović posłużył się metodą analizy krytycznej tekstu po to, by odtworzyć dzieje jednego człowieka i jednego miasta. Człowiek jest wymyślony, otaczający go ludzie i autentyczni, i fikcyjni, ale miasto jest prawdziwe i prawdziwa jest historia XX wieku, która właśnie w Sarajewie odcisnęła się bardzo mocno.



"Wnuki Jozuego"
Paweł Smoleński
Czarne
13.02


Po wyjściu z Egiptu, po czterdziestu latach tułaczki na pustyni, kiedy odeszło na tamten świat pokolenie malkontentów i niedowiarków, Pan kazał Mojżeszowi wejść na górę z łańcucha Abarim i pokazał mu kraj, który wybrał dla swojego ludu. Mojżesz był już stary, niedołężny i miał nigdy nie postawić stopy na ziemi Izraela. Ale zanim umarł, poprosił Boga, by wskazał jego następcę, który wprowadzi naród wybrany do Ziemi Obiecanej. „Weź Jozuego, syna Nuna” – odpowiedział mu Pan.

Na Zachodnim Brzegu biblijne opowieści sprzed tysięcy lat znaczą tyle samo, co doniesienia prasowe, są równie realne i aktualne. Dla coraz liczniejszych żydowskich osadników słowa Księgi są podstawą roszczeń do tej ziemi. Ale co począć z arabskimi sąsiadami? Uwikłani w historię Izraelczycy i Palestyńczycy tkwią w pułapce nienawiści, od której nie ma ucieczki.

Paweł Smoleński po raz kolejny imponuje bezstronnością i wnikliwością spostrzeżeń. Patrzy, słucha, zadaje pytania i próbuje opisać świat wymykający się łatwym ocenom.



"Birobidżan. Ziemia, na której mieliśmy być szczęśliwi"
Agata Maksimowska
Czarne
06.02


Birobidżan miał być dowodem na to, że rewolucyjna energia dotrze do najodleglejszych zakątków radzieckiego państwa. Że ex nihilo powstanie nowe żydowskie życie i żydowski socjalistyczny człowiek. Ambitny projekt wymagał jednak walki z naturą, planowania i uporu. Ale przede wszystkim ludzi: personelu zarządzającego, administracji, budowniczych. Ci, którzy chcieli wziąć udział w tym wielkim przedsięwzięciu, uciekali przed głodem, nędzą, brakiem perspektyw, antysemityzmem, opresją. Gonili marzenia o normalności. Chcieli mieć pracę i nadzieję.

Droga do Birobidżanu, stolicy Żydowskiego Obwodu Autonomicznego, była jednak bardzo daleka, a podróż okazała się pierwszym wyzwaniem dla tych, którzy uwierzyli w sens budowy żydowskiej autonomii. Potem było jeszcze trudniej. Osadnicy walczyli zarówno z niedającą się poskromić naturą i przeciwnościami losu, jak i z nowym porządkiem gospodarczym i ideologicznym. W opowieściach tych, którzy do Birobidżanu dotarli, nie ma mitu żydowskiej ojczyzny, słychać za to gorycz przegranej.

Birobidżan. Ziemia, na której mieliśmy być szczęśliwi to historia Żydowskiego Obwodu Autonomicznego od jego powstania i kolonizacji pod koniec lat dwudziestych XX wieku, przez kolejne fale stalinowskich represji, chaos pierestrojki, po niepewność czasów współczesnych.

Dziś żydowskość jest w Birobidżanie „marką”. W tamtejszej filharmonii restaurację „w żydowskim stylu” otworzył Chińczyk. Na pamiątkę można sobie przywieźć talerzyk z menorą albo figurkę Żyda. Wyprodukowane w Chinach.



"Oscary. Sekrety największej nagrody filmowej"
Katarzyna Czajka-Kominiarczuk
W.A.B.
14.02


Oscary to najważniejsze, najczęściej omawiane, ale też najbardziej kontrowersyjne nagrody filmowe. Mimo upływu lat wciąż stanowią symbol Hollywoodu, urzeczywistniają marzenie wszystkich twórców kina. Autorka książki zrywa z tradycją opisywania Oscarów według poszczególnych kategorii. Proponuje podział na cztery bloki tematyczne: Nagroda (w którym opisuje m.in. mechanizmy przyznawania Oscarów, wpływ polityki na nagrodę), Ceremonia (kreacje, przemówienia, losy statuetek, wpadki), Kategorie nieoczywiste (jak ewoluowały niektóre kategorie; polski wkład w historię Oscarów) oraz Zwycięzcy (co Oscary oznaczały dla nagrodzonych filmów i aktorów; stosunek Akademii do mniejszości). Książkę uzupełnia zestawienie najciekawszych statystyk dotyczących nagrody.