poniedziałek, 28 maja 2018

MIĘDZY NOWOŚCIAMI - czerwiec 2018


Maj zbliża się ku końcowi i pora rozejrzeć się za czerwcowymi nowościami w księgarniach. Po przejrzeniu zapowiedzi różnych wydawnictw stwierdzam, że ciekawych premier w czerwcu będzie niewiele. Ale będą to prawdziwe perełki.

Wybrałam pięć premier i cztery wznowienia i z racji ich niewielkiej liczby zaprezentuję je alfabetycznie. Na pierwszy ogień pójdzie więc Jak przemijający cień Antonia Muñoza Moliny, który znalazł się, wraz z Olgą Tokarczuk, w finale Man Booker International Prize. Mamy Lizbonę, zabójcę Martina Luthera Kinga i wątki autobiograficzne - fascynujące połączenie. Z Portugalii proponuję przenieść się do RPA. Kwiat, który rozkwita o zmierzchu zapowiada się na opowieść o konfrontacji z dyskryminacją na tle rasowym i szukaniu własnych metod sprzeciwu. To zdecydowanie moje klimaty, tak jak trzecia powieść wydawnictwa Pauza, Nasz chłopak Daniela Magariela. Z opisu wnioskuję, że będzie to historia dysfunkcyjnej rodziny, w której jednak ojciec, będący źródłem problemu, stara się walczyć o normalność i nie zawsze mu to wychodzi. Brzmi intrygująco.

Kolejną powieść zamówiłam już jakiś czas temu i czekam aż do mnie przytupta. Mowa o trzecim tomie cyklu o profesorowej Szczupaczyńskiej, Seansie w Domu Egipskim, duetu Dehnel i Tarczyński niezbyt usilnie ukrywającego się pod pseudonimem Maryli Szymiczkowej. Ten cykl to moje odkrycie 2016 roku - przezabawny, pełen historycznych smaczków i cudownych archaizmów kryminał. Na deser zostawiam Wam poszkodowaną w tym zestawieniu literatura faktu i reportaż Roba Schmitza o Szanghaju - Ulica Wiecznej Szczęśliwości.

Ale wznowienia są jeszcze pyszniejsze! Na początek, obowiązkowa japończyzna w najlepszym wydaniu, czyli powrót Dziennika szalonego starca Jun’ichirō Tanizakiego (jego Pochwała cienia wciąż czeka na półce!) od Państwowego Instytutu Wydawniczego. Kiedy sprawdzałam datę premiery jakiś miesiąc temu, mowa była o czerwcu, teraz na stronie internetowej znalazłam informację o jutrze, ale nie mogłam się powstrzymać, żeby nie podzielić się z Wami tak wspaniałymi nowinami. Będziemy mieli też ponownie szansę zaopatrzyć się w Eseje wybrane Virginii Woolf. Co prawda konkretnej daty jeszcze nie ma i nie dostaniemy ich w twardej oprawie, ale ja i tak się jaram i dołączam książkę do lipcowej listy zakupów.

Jeśli Virginia Woolf, to feminizm, a jeśli feminizm, to dwa wznowienia w Bibliotece Kongresu Kobiet od Czarnej Owcy. Tym razem będą to dwie pozycje polskiej badaczki, Anety Górnickiej-Boratyńskiej, Stańmy się sobą oraz Chcemy całego życia, dotyczące emancypacji kobiet w Polsce od powstania styczniowego do II wojny światowej.

To by było chyba na tyle. Pochwalcie się, czy coś Was zainteresowało.


Marta


(Opisy i zdjęcia okładek pochodzą ze stron wydawnictw).


EDIT. Zapomniałam o Trudnym świetle, zbiorze opowiadań Michaela Crummey'ego od wydawnictwa Wiatr od morza. 




PREMIERY:


"Jak przemijający cień"
Antonio Muñoz Molina
tł. Wojciech Charchalis
Rebis
05.06


4 kwietnia 1968 roku James Earl Ray zamordował Martina Luthera Kinga, po czym podjął desperacką ucieczkę. W jej trakcie spędził dziesięć dni w Lizbonie, gdzie ubiegał się o wizę do Angoli. 

I to stolica Portugalii jest tłem, a zarazem najważniejszą bohaterką tej powieści – celem trzech przeplatających się podróży: uciekiniera Raya w roku 1968; młodego Antonia, który przybył tu w roku 1987, by szukać inspiracji do napisania Zimy w Lizbonie; oraz Antonia dojrzałego, już uznanego pisarza, szukającego dziś w Lizbonie śladów tych dwóch absolutnie sobie obcych ludzi.



"Kwiat, który zakwita o zmierzchu"
Kopano Matiwa
tł. Magdalena Słysz
Czarna Owca
20.06


Kiedy Masechaba spełnia swoje marzenie z dzieciństwa i zostaje lekarzem, jej ambicje zostają poddane próbie w ponurych realiach południowoafrykańskiego systemu opieki zdrowotnej.

Po wyprowadzce od głęboko wierzącej matki nawiązuje przyjaźń z zaangażowaną w politykę Nyashą i zaczyna dostrzegać coraz silniejsze tendencje ksenofobiczne, będące echem apartheidu.

Walcząc z własnymi demonami, będzie musiała zdecydować, czy zabrać głos i wesprzeć przyjaciółkę, nawet gdyby oznaczało to największą ofiarę.



"Nasz chłopak"
Daniel Magariel
tł. Dobromiła Jankowska
Pauza
06.06


Ojciec i jego dwóch nastoletnich synów wygrali „wojnę”, jak nazywają trudny rozwód i walkę o prawo do wyłącznej opieki nad dziećmi. Zostawiają dom w Kansas i jadą przez noc do Nowego Meksyku, by zacząć od początku, podekscytowani szansą na nowe życie we trzech. Od podstaw budują codzienność, wydawałoby się – zwyczajną – chłopcy idą do szkoły, ojciec zdaje się pracować, nawiązują znajomości.

Wkrótce jednak pojawiają się złowieszcze zapowiedzi zmian – martwe i nieobecne spojrzenie ojca, nocne hałasy, coraz dziwniejsi goście. Chłopcy obserwują, jak ich świat zaczyna się zmieniać i ogarnia go chaos. Daniel Magariel przedstawia nam fascynującą postać walczącego o normalność rodzica i porażający obraz współuzależnionej rodziny.



"Seans w Domu Egipskim"
Maryla Szymiczkowa (Jacek Dehnel + Piotr Tarczyński)
Znak
25.06


Jesień roku 1898. W Genewie zamachowiec wbija pilnik w serce cesarzowej Sissi, a do Krakowa przybywa Szatan – Stanisław Przybyszewski. Parę tygodni później eleganckie towarzystwo – w tym niezwykle podekscytowana profesorowa Szczupaczyńska – zbiera się w ekstrawaganckim Domu Egipskim, by wspólnie obserwować całkowite zaćmienie Księżyca oraz wziąć udział w seansie spirytystycznym.

Do stołu zasiądzie dwanaście osób. Jedna z nich już od niego nie wstanie.

Krakowska panna Marple czuje, że zagadki tej zbrodni nie uda się rozwiązać bez jej pomocy. Będzie musiała zaniedbać domowe obowiązki i Ignacego – ale przecież morderca sam się nie złapie.



"Ulica Wiecznej Szczęśliwości. O czym marzy Szanghaj"
Rob Schmitz
tł. Hanna Pustuła-Lewicka
Czarne
06.06


Współczesny Szanghaj to światowa metropolia w okresie najbardziej intensywnego rozwoju. Każdego dnia pojawiają się w nim marzyciele, gotowi zanurzyć się w szalonym żywiole kapitalizmu, idei i możliwości. Elegancka panorama miasta z imponującymi, nowoczesnymi wieżowcami inspiruje ich sny o własnej świetlanej przyszłości.

Rob Schmitz, który od lat mieszka w Szanghaju, poznał to miasto od podszewki. Nawiązując bliskie, przyjacielskie relacje z sąsiadami, dowiadywał się coraz więcej o ich pragnieniach, zmaganiach, osiągnięciach i porażkach. Co dzień zaglądał do kwiaciarni Zhao, dumnej matki z determinacją zabiegającej o lepszą przyszłość dla swoich synów, zachodził na placki do wujka Fenga i obserwował kolejne chybione inwestycje jego żony, cioci Fu, gorliwej kapitalistki i świeżo nawróconej chrześcijanki, wpadał do baru Chen Kaia, zwanego CK, który ciągłymi eksperymentami z menu próbował trafić w gusta nowych szanghajczyków, odwiedzał Starego Kanga, desperacko walczącego o zachowanie domu ze skorumpowanymi urzędnikami i chciwym deweloperem.

W Szanghaju Schmitza spotyka się kilka pokoleń Chińczyków; w ich historiach odbijają się dzieje współczesnych Chin, od klęski głodu i rewolucji kulturalnej po politykę jednego dziecka. Dziś, w czasach dramatycznej transformacji, każdy z nich śni swój własny „chiński sen”.



Wznowienia:


"Dziennik szalonego starca"
Jun’ichirō Tanizaki
tł. Mikołaj Melanowicz
PIW
29.05


Wiele jest w tej powieści doświadczeń osobistych pisarza. Dlatego wszystko brzmi tu autentycznie, bez jednej nuty fałszywej. Jarosław Iwaszkiewicz pisał swego czasu: "Chyba ten dziennik należy uważać za jedno z najwybitniejszych dzieł literatury współczesnej". (opis wydania Wilgi z 1995 roku)



"Eseje wybrane"
Virginia Woolf
wybór i tł.: Magda Heydel, Roma Sendyka
Karakter
?.06


Ten wybór różni się od dotychczasowych prezentacji eseistyki Woolf: pisarka nie występuje tu jedynie jako czytelniczka, recenzentka, komentatorka i teoretyczka literatury modernistycznej, lecz przede wszystkim jest „uwikłana w świat”: podróżuje, angażuje się w dyskusje nad ważnymi kwestiami społecznymi, domaga się prawa do „zintensyfikowanego istnienia” dla kobiet, dzieci i zwierząt, chadza do kina, na wystawy i na wiece protestacyjne. Stając w obronie tej „wszechogarniającej przemożnej siły” i „pobudzającej energii”, jaką jest życie, z fascynującą precyzją i przenikliwością rekonstruuje momenty zdumienia istnieniem i śmiercią, budując przy tym zdania należące do najpiękniejszych, jakie zna literatura.

Teksty Woolf są olśniewające, precyzyjne, pełne genialnych spostrzeżeń dotyczących zarówno „żywego życia”, jak i jego literackiej odmiany, czasem lekkie i dowcipne, czasem bezwzględne i złośliwe, a czasem bolesne i mroczne – zawsze jednak jest to literatura najwyższej próby, czy – jak powiedziałaby może sama autorka – najwyższych lotów.



"Stańmy się sobą. Cztery projekty emancypacji (1863-1939)"
Aneta Górnicka-Boratyńska
Czarna Owca
20.06


Kolejne projekty emancypacji kobiet, które przedstawia książka na szerokim tle epoki, są niczym ślady pozostawione przez kamienie rzucone w wodę: rozchodzą się coraz dalej. W opisywanym tu okresie pomiędzy powstaniem styczniowym a wybuchem drugiej wojny światowej „sprawa kobieca” zataczała coraz szersze kręgi – nie tylko zdobywała nowe sojuszniczki, ale przede wszystkim obejmowała i definiowała na nowo, z perspektywy kobiecej, kolejne sfery życia. Praca i edukacja, o które walczyła Eliza Orzeszkowa, prawa wyborcze ważne dla Pauliny Kuczalskiej-Reinschmit, wreszcie prawo do wolności emocjonalnej i seksualnej, którym zajmowały się w swojej twórczości i działalności Zofia Nałkowska i Irena Krzywicka tworzą wielogłos postulatów. Ich cel jest wspólny i wyraża się w pełni w zawołaniu Nałkowskiej – aktualnym i wówczas, i dziś – „Chcemy całego życia”!

dr hab. Iwona Kurz, Instytut Kultury Polskiej UW



"Chcemy całego życia. Antologia polskich tekstów feministycznych z lat 1870-1939"
Aneta Górnicka-Boratyńska
Czarna Owca
20.06


Wspólnym doświadczeniem większości cytowanych w niniejszej antologii autorek jest zapomnienie. O wielu z nich niemalże nikt nie słyszał. W przypadku innych, bardziej znanych pisarek - jak Nałkowska czy Orzeszkowa - przywołuję z kolei ich mało znane teksty. Moim zadaniem jest zatem przekonanie czytelników, że warto wydobyć te dzieła i ich autorki z niepamięci.

Temat, który łączy drukowane tu teksty to emancypacja. Pojęcie emancypacji rozumiem szeroko - jako synonim różnych strategii działania, których celem było prawne, ekonomiczne, zawodowe, edukacyjne i obyczajowe równouprawnienie kobiety. Antologia ta (pierwsza tego typu publikacja na polskim rynku wydawniczym), z założenia miała być wyborem tekstów reprezentatywnych dla kształtowania się idei emancypacji kobiet w kulturze polskiej. Stanowi próbę zrekonstruowania tej tradycji myśli o kobiecie i jej miejscu w świecie, która w kulturze polskiej istniała wyraziście i ciekawie, ale uległa swoistemu wyparciu z powszechnej świadomości.